Πόσο κοστίζει ένα βουνό;
Αυτό είναι ένα ερώτημα που ίσως κάποια στιγμή απασχολήσει σοβαρά την επιστημονική κοινότητα του μέλλοντος. Θα στοιχειώνει ίσως τις έρευνες πεδίου πάνω στις ισοπεδωμένες κορυφές και τα κατακρεουργημένα δάση, μαζί με την καταθλιπτική συνειδητοποίηση ότι η κληρονομιά των παλαιότερων γενεών προς τις επόμενες δεν ήταν παρά δυσθεώρητα χρέη. Επί του παρόντος η απάντηση για τα κάθε λογής αρπακτικά και τους αναρίθμητους πλιατσικολόγους γνωστούς εσχάτως ως -και αποκαλούμενοι εφεξής για λόγους συντομίας- «επενδυτές», είναι γνωστή: πέρα από κάποια λαδώματα και λίγο λόμπινγκ, τίποτε. Τα βουνά, τα δάση, τα ποτάμια και τα ζώα κοστίζουν όσο ένα καπιταλιστικό ιδεολόγημα, όσο μια ευρωπαϊκή κοινοτική οδηγία. Είναι με άλλα λόγια δωρεάν. Τσάμπα. Μοίρα εξόχως κακή για κάθε ύπαρξη, σε ένα πλανήτη επενδυτών.
Μοίρα κακή, μαύρη και αράχνη για τα Άγραφα. Οι σαράντα κτηνώδεις ανεμογεννήτριες, που θα ισοπεδώσουν μέρος της κορυφογραμμής τους και θα μετατρέψουν κορυφές και δάση σε βιομηχανικά εργοτάξια, δε θα είναι παρά η αρχή. Άλλες 650 τερατώδεις ελικοφόρες κατασκευές, ύψους έως και 120 μέτρων, θα μετατρέψουν σε μπετόν, συρματόπλεγμα και μπάζα το μεγαλύτερο μέρος των Αγράφων.
Μοίρα κακή, κοινή για όλα σχεδόν τα βουνά της Ελλάδας. Για το μεγαλύτερο κομμάτι της Νότιας Πίνδου, που προορίζεται να μετατραπεί και αυτή με τη σειρά της σε εργοστάσιο αιολικής ενέργειας, για τα βουνά και τις θάλασσες της δυτικής Ελλάδας που θα καταστραφούν για γεωτρήσεις και φράκινγκ, για τα βουνά της Στερεάς Ελλάδας από το Παναιτωλικό μέχρι τον Ελικώνα.
Η ενέργεια ως προϊόν
Όλος αυτός ο Αρμαγεδδών για τα βουνά, τη θάλασσα, τα δάση, τα ποτάμια και τους κατοίκους τους, έχει βεβαίως μια εξαίρετη δικαιολογία. Την παραγωγή του έσχατου αγαθού της εποχής μας: την ενέργεια.Η κοινοτοπία αυτής της διαχρονικά δημοφιλούς πλάνης οφείλεται σε μια ολέθρια παρανόηση. Θεωρούμε την ενέργεια ως αγαθό και όχι ως εμπόρευμα.
Η ενέργεια που θα παραχθεί από τα γιγάντια αιολικά εργοστάσια δεν έρχεται να καλύψει ανθρώπινες ανάγκες. Άλλωστε μεγάλο μέρος από αυτό δε μπορεί να απορροφηθεί από το δίκτυο και θα πρέπει να εξαχθεί (σε πολύ χαμηλές τιμές) σε δίκτυα άλλων χωρών που μπορούν να το απορροφήσουν. Είναι απλά ένα προϊόν που τόσο οι ιδεοληψίες και τα επιχειρηματικά πλάνα της ΕΕ, όσο και η τάση της βιομηχανίας να πλημμυρίζει τον πλανήτη με προϊόντα ελάχιστων χρήσεων και με φυσικό προορισμό τις χωματερές των φτωχών χωρών, προικοδοτεί με υψηλά επίπεδα κερδοφορίας.
Ανεμογεννήτριες: ανανεώσιμες πηγές κερδοφορίας
Η ανεμογεννήτρια είναι πράγματι μια σχετικά “πράσινη” επιλογή, για να ηλεκτροδοτήσεις αυτόνομα το σπίτι σου. Αν εξαιρέσεις τα ίδια τα υλικά κατασκευής της και το -κάπως βαρύ- οικολογικό αποτύπωμα της μπαταρίας (ή μάλλον καλύτερα των μπαταριών, αφού οι διακυμάνσεις στην αποδιδόμενη ενέργεια της ανεμογεννήτριας απαιτούν αυξημένη χωρητικότητα μπαταριών, ώστε να έχουμε επαρκή εκμετάλλευση της αποδιδόμενης ενέργειας) η οποία οφείλει να αντικαθίσταται κάθε πέντε με δέκα έτη ανάλογα τη χρήση της και αν ο θόρυβος και τα κομματιασμένα κουφάρια πουλιών και νυχτερίδων δεν αποτελεί πρόβλημα στο αξιακό μας σύστημα και αν η ύπαρξη ενός περιστρεφόμενου μεταλλικού έλικα μας φαίνεται για κάποιο λόγο χαριτωμένη, τότε όντως μπορούμε να πούμε ότι η ανεμογεννήτρια είναι μια λογική επιλογή για ρεύμα χωρίς τη συνεχή κατανάλωση φυσικών πόρων.
Τα πράγματα είναι όμως τελείως διαφορετικά σε ό,τι αφορά το δίκτυο ηλεκτροδότησης. Ενώ σε ένα αυτόνομο σύστημα μέρος της ενέργειας από τα αυγουστιάτικα μελτέμια αποθηκεύεται στις μπαταρίες για μελλοντική χρήση, το δίκτυο, στερούμενο μπαταριών (με εξαίρεση ένα ελάχιστο ποσοστό αντλιοταμίευσης, μεταφοράς δηλαδή του νερού ενός φράγματος σε μεγαλύτερο υψομετρικό ώστε να λειτουργήσει ως μπαταρία) οφείλει να εξισορροπεί την παραγωγή του με βάση τις προβλέψεις για την ημερήσια κατανάλωση. Μια ανεμογεννήτρια ξεκινά να δίνει ρεύμα με ανέμους 12 χιλιομέτρων την ώρα και ουσιαστικά για να δώσει πρακτικά εκμεταλλεύσιμο ρεύμα στο δίκτυο απαιτούνται άνεμοι μεταξύ 30 και 80 χιλιομέτρων την ώρα. Καθώς οι άνεμοι ούτε σταθεροί είναι, ούτε μπορούν να προβλεφθούν με ασφάλεια, το δίκτυο αντιμετωπίζει τεράστια προβλήματα σταθερότητας.
Μια μέρα χωρίς ανέμους ή με υπερβολικά δυνατούς ανέμους, καθώς οι απαιτήσεις του καταναλωτικού κοινού παραμένουν ίδιες, το δίκτυο θα πρέπει να εξισορροπήσει την απώλεια της ενέργειας με συμβατικές μεθόδους παροχής ενέργειας και αντίστοιχα μια μέρα με δυνατούς ανέμους το δίκτυο θα πρέπει να αντιμετωπίσει το πρόβλημα της υπερβολικής ενέργειας που θα το βγάλει εκτός ισορροπίας.
Στην πρώτη περίπτωση, αυτή της έλλειψης αιολικής ενέργειας, το δίκτυο θα πρέπει να είναι έτοιμο να εξισορροπήσει αυτή την απώλεια, έχοντας δεσμεύσει ένα ποσό συμβατικής ενέργειας ως απόθεμα ασφαλείας. Πρακτικά για κάθε μέγκαβαττ αιολικής ενέργειας χρειάζονται 0,8 MW (80%) ως απόθεμα ασφαλείας, προερχόμενο κυρίως από λιγνίτη,φυσικό αέριο, πυρηνικούς αντιδραστήρες ή υδροηλεκτρικά. Με άλλα λόγια τα εργοστάσια συνεχίζουν να δουλεύουν και να καίνε καύσιμα ακόμα και στην ιδανική περίπτωση που οι ανεμογεννήτριες μπορούσαν να προσφέρουν το 100% της απαιτούμενης ενέργειας σε εθνικό επίπεδο.
Εξ ίσου σοβαρό είναι το πρόβλημα όταν οι ανεμογεννήτριες λειτουργούν στις βέλτιστες συνθήκες με μεγάλες (αλλά όχι υπερβολικά μεγάλες) ταχύτητες ανέμου. Αυτή η έξτρα ποσότητα ενέργειας (η οποία μάλιστα μεταβάλλεται δραματικά λεπτό με το λεπτό με κάθε αλλαγή στην ταχύτητα του ανέμου) βγάζει το δίκτυο εκτός ισορροπίας. Ένα εργοστάσιο ορυκτού καυσίμου καταναλώνει τεράστια ποσά ενέργειας στην εκκίνησή του, πράγμα που σημαίνει ότι δε μπορούμε να να κλείνουμε μια μονάδα λιγνίτη όταν φυσάει και να την ξανά ανοίγουμε με το που μειωθεί ο άνεμος. Το δίκτυο αναγκάζεται να αποθηκεύσει την έξτρα ενέργεια για να διατηρήσει την ισορροπία του ή να την διοχετεύσει κάπου αλλού. Στην πρώτη περίπτωση έχουμε επέκταση φραγμάτων με ο,τι αυτό συνεπάγεται για την καταστροφή των ποταμών και στην δεύτερη έχουμε εξαγωγή ενέργειας με τεράστιο κόστος μεταφοράς και πολύ χαμηλές τιμές πώλησης.
Οι μεγάλες αυτές διακυμάνσεις στην αποδιδόμενη ενέργεια των ανεμογεννητριών, κάνουν πρακτικά μηδαμινή την όποια απεξάρτηση από άλλες μεθόδους παραγωγής ενέργειας. Ανάλογα με τους ανέμους, τις τοποθεσίες και το μοντέλο διαχείρισης το ποσοστό αποδιδόμενης ενέργειας σε σχέση με την ονομαστική τους αξία, κυμαίνεται από 4% (στην Γερμανία) έως 15% (στην Αγγλία). Δηλαδή για κάθε MW ονομαστικής ισχύος αιολικής ενέργειας, το δίκτυο ωφελείται μόνο με 0,05 έως 0,15 MW. Σε κάθε περίπτωση, είναι απολύτως αδύνατο να ηλεκτροδοτηθεί μια χώρα μόνο μέσω ανεμογεννητριών. Η εξάρτηση απο το λιθάνθρακα,το φυσικό αέριο,την πυρηνική παραμένει και μάλιστα σε ποσοστά άνω του 90%.
Η αφήγηση δηλαδή ότι οι ανεμογεννήτριες με όλα τα προβλήματά τους, την αισθητική και οικολογική όχληση, τον αφανισμό πτηνών και εντόμων, την εκβιομηχανοποίηση των φυσικών τοπίων στα οποία εγκαθίστανται, την οικολογική επιβάρυνση με τόννους μπετόν και χάλυβα τα οποία μετατρέπονται σε σκουπίδια μετά από είκοσι χρόνια κτλ είναι τουλάχιστον μια εναλλακτική στη ρυπογόνο καύση του λιθάνθρακα, αποδεικνύεται ψευδής. Η ισοπέδωση των βουνών δεν θα σώσει τους κατοίκους της Πτολεμαΐδας ή της Μεγαλόπολης από τον καρκίνο. Η ηλεκτροδότηση θα συνεχίσει να στηρίζεται στα υδροηλεκτρικά και την καύση ορυκτών, ενώ η “πράσινη” ενέργεια παραμένει κυρίως μια καλή μέθοδος να ξεφορτωθούν οι χώρες του βορρά τις τεχνολογικές τους επενδύσεις στις ΑΠΕ, στα βουνά του νότου, καθώς και ένα ισχυρό χαρτί στον τζόγο του χρηματιστηρίου ρύπων.
ΤΩΡΑ ΕΙΝΑΙ Η ΚΡΙΣΙΜΗ ΣΤΙΓΜΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΗ ΤΩΝ ΑΓΡΑΦΩΝ
Οι εταιρίες ξεπέρασαν τα νομικά κωλύματα και οι μπουλντόζες ανέβηκαν στο βουνό. Είναι στο χέρι μας να μην περάσουν, πρόκειται για την τελευταία μας ευκαιρία να εμποδίσουμε το ενεργειακό λόμπι να μετατρέψει, μια για πάντα, ένα μοναδικό οικοσύστημα σε βιομηχανικό εργοστάσιο.
ΑΓΩΝΑΣ ΓΙΑ ΤΗ ΓΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ