Λίγα λόγια, 44 χρόνια μετά την εξέγερση του Πολυτεχνείου
Πως μπορεί να συνδεθεί η εξέγερση του Πολυτεχνείου με το σήμερα; Τι μπορούμε να πάρουμε από το τότε και να το εφαρμόσουμε σήμερα; 44 χρόνια μετά την εξέγερση του Πολυτεχνείου, οι αφηγήσεις που έχουν επικρατήσει είναι οι εξής.
Των άλλων. Το Πολυτεχνείο δεν έριξε τη χούντα, απόδειξη ότι η χούντα έπεσε σχεδόν ένα χρόνο μετά, κάποια κωλόπαιδα μαζεύτηκαν εκεί και κάναν τους καμπόσους για 2-3 μερόνυχτα. Το Πολυτεχνείο δεν είχε νεκρούς. Α, και φυσικά, η χούντα έκανε έργα.
Των λίγων που βολεύτηκαν. Το Πολυτεχνείο είναι ο καταλύτης που ρίχνει τη χούντα, ήμουν και εγώ εκεί ή εκεί γύρω (και γι’αυτό κάνω καριέρα στην πολιτική σήμερα)!
Η πραγματικότητα. Πράξεις αντίστασης μετά την εγκαθίδρυση της χούντας ξεκινάν σχεδόν αμέσως. Ήδη από τον Ιούλιο του 1967 υπάρχουν ενέργειες με τοποθέτηση βομβών από τις Δημοκρατικές Επιτροπές Αντίστασης (ΔΕΑ), μια τροτσκιστική οργάνωση και άλλες οργανώσεις, μεγάφωνα σε μπαλκόνια και τρικάκια με συνθήματα από διάφορες αντιδικτατορικές ομάδες. Η πρώτη δυναμική πράξη αντίστασης είναι στις 13/8/1968 με την αποτυχημένη απόπειρα δολοφονίας του δικτάτορα Παπαδόπουλου από τον Αλέκο Παναγούλη. Τα μέλη του ΚΚΕ και αριστεροί διαφόρων τάσεων για τουλάχιστον μία εικοσαετία, έχουν υποστεί ένα ανελέητο κυνήγι με εξορίες, βασανιστήρια και φυλακίσεις ενώ παράλληλα εσωτερικές έριδες οδηγούν στην διάσπαση του 1968 και όντας απονευρωμένοι οργανωτικά δεν απαντούν οργανωμένα και μαχητικά-ένοπλα.Το στρατιωτικό πραξικόπημα στην Ελλάδα λοιπόν δεν συνάντησε άμεση και μαζική λαϊκή αντίδραση -πέρα από μεμονωμένες περιπτώσεις- καθώς δεν υπήρχε καμιά ιδεολογική, πολιτική και οργανωτική προετοιμασία του εργατικού – λαϊκού κινήματος. Η έλλειψη μιας τέτοιας προετοιμασίας ανέκοψε τις όποιες διαθέσεις υπήρχαν μέσα στα πιο ριζοσπαστικοποιημένα τμήματα του λαού, που είχαν τις εμπειρίες και μνήμες του ΕΑΜικού αγώνα και του τρίχρονου αγώνα του ΔΣΕ. Στην έλλειψη άμεσης μαζικής αντίδρασης επέδρασαν και οι χιλιάδες συλλήψεις που πραγματοποιήθηκαν ταυτόχρονα και αμέσως μετά την πραγματοποίηση του πραξικοπήματος. Θα έπρεπε να περιμένουμε 4 χρόνια ακόμα, και μια αυθόρμητη, μη καθοδηγούμενη πολιτικά κατάληψη μετατρέπεται στην κορυφαία πράξη αντίστασης απέναντι στο καθεστώς των συνταγματαρχών αλλά όχι μόνο. Στα συνθήματα του Πολυτεχνείου βρίσκουμε και το βαθύτερο νόημα του Νοέμβρη που είναι ο αντικαπιταλιστικός και αντιιμπεριαλιστικός αγώνας. Συνθήματα όπως: ΛΑΪΚΉ ΕΞΟΥΣΙΑ, ΚΑΤΩ ΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ και η προτροπή των καταληψιών για γενική απεργία, δείχνουν πως η πάλη δεν ήταν μόνο αντιδικτατορική αλλά έφερνε στο προσκήνιο και τη συνολική ρήξη με το πολιτικό – οικονομικό σύστημα. Η εξέργεση του Νοέμβρη του 1973 είναι ουσιαστικά η πρώτη μαζική φωνή αντίστασης. Αυτό που πετυχαίνει άμεσα, είναι η πτώση του δικτάτορα Παπαδόπουλου(ο σκιώδης Μαρκεζίνης αντικαθίσταται από τον Ιωαννίδη). Κυρίως όμως σταματάει το βελούδινο πέρασμα σε κοινοβουλευτική διακυβέρνηση και “φιλελευθεριοποίηση” (είχαν προκηρυχτεί εκλογές για το 1974, που μάλιστα είχαν γίνει αποδεκτές από σχεδόν όλο το φάσμα του πολιτικού κόσμου της εποχής). Έμμεσα, δείχνει ότι η χούντα χάνει τον έλεγχο και ξεκινάει η αρχή του τέλους. Και μπορεί η χούντα να πέφτει τελικά λόγω του ξεπουλήματος της Κύπρου, όμως φαίνεται ότι η παρέα των συνταγματαρχών είχε ήδη σαπίσει, βρωμίσει και απλά περίμενε ένα μικρό σπρώξιμο για να πάρει δρόμο(και να αντικατασταθεί το παρακράτος της άκρας στρατιωτικής δεξιάς από το παρακράτος της κανονικής άκρας δεξιάς, ώστε να συνεχιστεί το ανελέητο φάγωμα του δημόσιου χρήματος και ο Καραμανλής να επανέλθει ως Εθνάρχης από το κρυφτό στο Παρίσι).
Ψωμί-Παιδεία- Ελευθερία. Το κυρίαρχο σύνθημα-αίτημα της εξέγερσης του Πολυτεχνείου παραμένει ανεκπλήρωτο 44 χρόνια μετά. Η παγκόσμια κρίση του καπιταλισμού και η εφαρμογή των οικονομικών πολιτικών των μνημονίων από κυβερνήσεις των “σοσιαλιστών” Πασόκ, της ακροδεξιάς Νέας Δημοκρατίας και τώρα από τη συγκυβέρνηση των “ριζοσπατών αριστερών” του ΣΥΡΙΖΑ και των εθνικιστών ΑΝΕΛ οδηγούν όλο και περισσότερους στη διαβίωση κάτω από τα όρια της φτώχειας. Στην δωρεάν μόνο κατ’ όνομα παιδεία πραγματοποιείται ένα ταξικό ξεκαθάρισμα με πολλούς μαθητές ή να εγκαταλείπουν τη μαθητική τους πορεία πριν το Λύκειο ή να περιορίζονται στα βασικά. Η ελευθερία, το υπέρτατο αγαθό της αστικής καπιταλίστικης δημοκρατίας, είναι και αυτή υπό διωγμό. Όπως και πολλοί αγωνιστές από διάφορους χώρους που προφυλακίζονται ή καταδικάζονται χωρίς αποδεικτικά στοιχεία αλλά λόγω των ιδεών τους και ακόμα και λόγω των κοινωνικών τους σχέσεων με “ύποπτα” άτομα. Παρ’όλα αυτά, αφού έχουμε δημοκρατία οι νοσταλγοί και υμνητές της Χούντας παρέα με τους φασίστες δολοφόνους της Χ.Α μπορούν να λένε ελέυθερα τη γνώμη τους.
Τι μας διδάσκει. 7 χρόνια μετά το πρώτο μνημόνιο και την εγκαθίδρυση της οικονομικής χούντας ΕΕ και εταίρων στα μέρη μας, το κίνημα δείχνει να έχει παγώσει και οι αντιστάσεις λιγοστεύουν χρόνο με το χρόνο. Όμως οι ζυμώσεις γίνονται και ο συλλογικός αγώνας των φοιτητών 44 χρόνια νωρίτερα μας δείχνει το δρόμο ενάντια στον αυταρχισμό, την ιδιωτεία και το φόβο. Και αυτό που μένει σαν απόσταγμα είναι η μαζικότητα. Είναι αυτή που διώχνει το φόβο. Η δυναμική που αναπτύχθηκε εκείνα τα τρία βράδια. Την Τετάρτη λίγοι φοιτητές(περιθωριακά θα μπορούσε να πει κανείς), το Σάββατο χιλιάδες κόσμος(αν δεν είχε μπει το τανκ, τις επόμενες μέρες θα μιλούσαμε για δεκάδες, αν όχι εκατοντάδες χιλιάδες, αλλά γι’αυτό μπήκε…). Σαν κίνημα λοιπόν, ακομά και αν φαινομενικά δεν κινείται τίποτα, έρχεται η στιγμή που ενεργοποιείσαι, καμιά φορά εκεί που δεν το περιμένεις, μαζικοποιείσαι στην συνέχεια, και αρπάζεις την ευκαιρία της επαναστικοποίησης από τα μαλλιά. Στο χέρι μας είναι…